BỒI THƯỜNG THIỆT HẠI NGÒAI HỢP ĐỒNG DO VƯỢT QUÁ PHÒNG VỆ CHÍNH ĐÁNG?

CÂU HỎI TƯ VẤN:

Chào luật sư, tôi có một vấn đề cần tư vấn như sau: Mấy đêm trước, anh A có lén vào nhà tôi để trộm một chiếc TV (trị giá 20 triệu đồng) và một chiếc điện thoại di động (trị giá 5 triệu đồng), nhưng bị tôi phát hiện A đã dơ dao ra đe dọa tôi trong lúc hoảng loạn tôi đã vớ được chiếc gậy sắt gần đó đánh vào đầu A làm cho A chấn thương sọ não, hiện nay đã tỉnh và đang phục hồi. Tôi muốn hỏi tôi có phải bồi thường cho A trong khi A là người có lỗi không và tôi có phải chịu trách nhiệm hình sự không. Xin cảm ơn luật sư!

TRẢ LỜI:

cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi đến Luatbinhduong.net, vấn đề của bạn chúng tôi tư vấn như sau:

1. Vấn đề bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng do vượt quá phòng vệ chính đáng trong dân sự

* Thế nào là hành vi phòng vệ chính đáng và vượt quá phòng vệ chính đáng

Theo tinh thần của Bộ luật hình sự 2015 (sửa đổi bổ sung năm 2017), Phòng vệ chính đáng là hành vi của người vì bảo vệ quyền hoặc lợi ích chính đáng của mình, của người khác hoặc lợi ích của Nhà nước, của cơ quan, tổ chức mà chống trả lại một cách cần thiết người đang có hành vi xâm phạm các lợi ích nói trên.

Còn "vướt quá phòng vệ chính đáng" là hành vi chống trả rõ ràng quá mức cần thiết, không phù hợp với tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi xâm hại.

Như vậy có thể hiểu rằng chỉ được coi là phòng vệ chính đáng khi thỏa mãn các điều kiện sau:

- Nhằm bảo vệ quyền hoặc lợi ích chính đáng của mình, của người khác hoặc lợi ích của Nhà nước, của cơ quan, tổ chức mà chống trả lại một cách cần thiết người đang có hành vi xâm phạm các lợi ích nói trên.

- Thiệt hại xảy ra phải là thiệt hại do chính người có hành vi xâm phạm đến các lợi ích nói trê.

- Hành vi đó phải là cần thiết và tương xứng với hành vi của người gây thiệt hại.

Việc xác nhận một hành vi có phải là vượt quá phòng vệ chính đáng hay không thì phải xem xét nhiều tình tiết khác nhau vì khoảng cách giữa phòng vệ chính đáng và vượt quá phòng vệ chính đáng là rất mong manh.

* Bộ luật dân sự năm 2015 có quy định về vấn đề bồi thường thiệt hại theo do vượt quá phòng vệ chính đáng như sau:

“Điều 594. Bồi thường thiệt hại trong trường hợp vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng

Người gây thiệt hại trong trường hợp phòng vệ chính đáng không phải bồi thường cho người bị thiệt hại.

Người gây thiệt hại do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng phải bồi thường cho người bị thiệt hại.”

Trong quan hệ dân sự, trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng là sự kiện phát sinh giữa các chủ thể không trong quan hệ hợp đồng hay có trong quan hệ hợp đồng nhưng hành vi của họ thuộc về nghĩa vụ của hợp đồng đã cam kết.

Theo quy định tại điều 594 Bộ luật Dân sự 2015 thì người gây ra thiệt hai do vượt quá phòng vệ chính đáng phải bồi thường cho người bị thiệt hại với nguyên tắc thiệt hại bao nhiêu thì bồi thường bấy nhiêu.

Xét trong trường hợp của anh, thì mặc dù anh A có lỗi khi thực hiện hành vi đột nhập và trộm cắp tài sản thuộc sở hữu của anh, những trong tình huống đó hành vi lấy gậy sắt đập vào đầu của anh A làm cho anh A chấn thương sọ não đã vượt quá mức nguy hiểm hành vi đe dọa mà anh A tác động tới anh. Nên có thể nói trong trường hợp này, hành vi của anh được coi là vượt quá phòng vệ chính đáng và phải bồi thường thiệt hại

Mức bồi thường thiệt hại tuân theo nguyên tắc bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng xác định trong trường hợp sức khỏe bị xâm phạm quy định tại điều 590 Bộ luật Dân sự 2015 Theo đó, thiệt hại do sức khỏe bị xâm phạm bao gồm:

- Chi phí hợp lý cho việc cứu chữa, bồi dưỡng, phục hồi sức khỏe và chức năng bị mất, bị giảm sút của người bị thiệt hại;

- Thu nhập thực tế bị mất hoặc bị giảm sút của người bị thiệt hại; nếu thu nhập thực tế của người bị thiệt hại không ổn định và không thể xác định được thì áp dụng mức thu nhập trung bình của lao động cùng loại;

- Chi phí hợp lý và phần thu nhập thực tế bị mất của người chăm sóc người bị thiệt hại trong thời gian điều trị; nếu người bị thiệt hại mất khả năng lao động và cần phải có người thường xuyên chăm sóc thì thiệt hại bao gồm cả chi phí hợp lý cho việc chăm sóc người bị thiệt hại;

- Thiệt hại khác do luật quy định.

Ngoài các chi phí kể trên thì người bồi thường phải bồi thường một khoản tiền khác để bù đắp tổn thất về tinh thần mà người đó gánh chịu.

Mức bồi thường bù đắp tổn thất về tinh thân do các bên thỏa thuận; nếu không thỏa thuận được thì mức tối đã cho một người có sức khỏe bị xâm phạm không quá 15 lần mức lương cơ sở hiện hành.

2. Hành vi vượt quá phòng vệ chính đáng có bị truy cứu trách nhiệm hình sự hay không?

Luật hình sự có quy định về " Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng hoặc vượt quá mức cần thiết khi bắt giữ người phạm tội" ( Điều 136)

“1. Người nào cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60% do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng hoặc do vượt quá mức cần thiết khi bắt giữ người phạm tội, thì bị phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm:

a) Đối với 02 người trở lên mà tỷ lệ tổn thương cơ thể của mỗi người từ 31% đến 60%;

b) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên.

3. Phạm tội dẫn đến chết người hoặc gây thương tích hoặc gây tổn hại sức khỏe cho 02 người trở lên mà tỷ lệ tổn thương cơ thể của mỗi người 61% trở lên, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 03 năm.”

Do anh không cho biết anh A có tổn thương cơ thể là bao nhiêu nên không thể biết được anh có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự hay không. Nếu cơ quan điều tra xác định anh đủ dấu hiệu cấu thành tội hay không thì anh có thể bị khởi tố và đưa ra xét xử căn cứ vào tình tiết cụ thể.

Trên đây là nội dung tư vấn của Luatbinhduong.net về vấn đề bạn vừa yêu cầu. Nếu còn vướng mắc, chưa rõ hoặc cần hỗ trợ pháp lý khác bạn vui lòng liên hệ qua Email: lbd@luatbinhduong.net hoặc gọi điện tới số điện thoại (0274) 6270 270 để được tư vấn hỗ trợ nhanh nhất.

Trân trọng!

Chia sẻ: